کوپلر الکتروفیوژن یکی از اطمینان‌بخش‌ترین روش‌های اتصال لوله‌های پلی‌اتیلن در خطوط انتقال سیالات تحت‌فشار است؛ روشی که با جوش‌دادن المنت‌های فلزی تعبیهشده به دیواره داخلی سوکت، لوله و اتصال را چنان یکپارچه میکند که خط اتصال عملاً به استحکام بدنه لوله می‌رسد. این فناوری در شبکههای حساس گازرسانی و آبرسانیِ شهری و صنعتی، به‌ویژه در مناطقی که به پایداری در برابر لرزش‌های زمین و تغییرات دمایی نیاز است، استاندارد مرجع به شمار می‌رود. در ادامه، ابعاد فنی، استانداردی و اجرایی این محصول را به‌صورت جامع بررسی می‌کنیم.
ساختار و اصول عملکرد
کوپلر الکتروفیوژن از بدنه‌ای پلی‌اتیلنی با دانسیته بالا (HDPE) ساخته میشود که درون آن سیم‌پیچ‌های مقاومت الکتریکی (Heating Coil) قرار گرفته‌اند. پس از جاگذاری لوله‌ها در دو سوی کوپلر و قفل‌کردن با گیره، جریان برق کنترل‌شده به کویل‌ها تزریق میشود؛ انرژی الکتریکی در عرض چند ثانیه به گرما تبدیل شده و سطح داخلی سوکت و سطح بیرونی لوله—هردو از جنس پلی‌اتیلن—به نقطه خمیری می‌رسند. اعمال فشار یکنواخت و تداوم حرارت، اصطلاحاً “محدوده همجوشی” را شکل می‌دهد که پس از سردشدن، اتصال همگن و بدون درز ایجاد میشود.
مزایای فنی و بهره‌برداری
- آببندی مطلق در فشارهای کاری بالاتر از ۱۶ بار، حتی در سیالات خورنده یا ذرات‌دار.
- یکپارچگی مکانیکی؛ مقاومت کششی و خمشی در نقطه اتصال عملاً به مقاومت لوله اصلی نزدیک است.
- ایمنی در برابر نشتی گاز؛ مهم‌ترین دلیل اجباری‌شدن این روش در مقررات IGS، ISO 4437-4 و EN 1555 بخش گاز است.
- کاهش نیاز به فضای کاری؛ بر خلاف جوش لب‌به‌لب، نیازی به چیدمان طولانی لوله‌ها یا فضای مانور بالا وجود ندارد.
- قابلیت ردیابی (Traceability)؛ اغلب کوپلرهای جدید بارکد یا RFID دارند که داده‌های سری ساخت، شماره اپراتور و پارامترهای جوش را ثبت میکند.
استانداردها و تأییدیه‌های کلیدی
- ISO 21307: شیوه‌های سه‌گانه جوش الکتروفیوژن (استاندارد فشار و زمان).
- ISO 4427-3 / ISO 4437-3: الزامات اتصالات پلی‌اتیلن برای آب و گاز.
- EN 12201-3: مشخصات اجرایی سیستم‌های آبرسانی تحت‌فشار در اروپا.
- ASTM F1055: روش آزمون جوش الکتروفیوژن در بازار آمریکای شمالی.
جدول ۱ – محدوده سایزبندی و فشار اسمی رایج کوپلر الکتروفیوژن
| قطر خارجی (میلیمتر) | SDR 11 – فشار کاری 16 bar | SDR 17 – فشار کاری 10 bar | SDR 21 – فشار کاری 6 bar |
|---|---|---|---|
| 20–63 | ● | ● | ● |
| 75–110 | ● | ● | ● |
| 125–180 | ● | ● | ○ |
| 200–315 | ● | ○ | ○ |
| 355–400 | ○ | ○ | ○ |
● = موجود ○ = سفارشی یا محدود
مقایسه با سایر روش‌های اتصال
در پروژه‌هایی که سرعت اجرا و ایمنی اولویت دارد، انتخاب روش اتصال نقش تعیین‌کننده دارد.
جدول ۲ – ارزیابی تطبیقی روش‌های اتصال لوله پلی‌اتیلن
| معیار → روش ↓ | الکتروفیوژن | جوش لب‌به‌لب | فلنج رزوه‌ای | کوپلر مکانیکی |
|---|---|---|---|---|
| زمان نصب | کوتاه | متوسط | بالا | کوتاه |
| تجهیزات لازم | متوسط | حجیم | سبک | سبک |
| حداکثر فشار | بسیار بالا | بسیار بالا | متوسط | پایین‌متوسط |
| حساسیت به خطای اپراتور | پایین | بالا | متوسط | متوسط |
| نیاز به فضای کاری | کم | زیاد | زیاد | کم |
| هزینه کل اجرا | متوسط | متوسط | بالا | متوسط |
راهنمای عملی نصب و کنترل کیفیت
- آماده‌سازی سطح: با تراشنده خودکار، ۰٫۲–۰٫۳ میلیمتر از سطح لوله بردارید تا لایه اکسیدی و آلودگی حذف شود.
- تمیزکاری نهایی: با ایزوپروپیل الکل %۹۹ و دستمال بدون پرز، چربی سطح را بزدایید؛ هرگز از حلال‌های معطر استفاده نکنید.
- درجه بندی لوله: با ابزار گیج حلقوی، انطباق قطر با استاندارد SDR را بیازمایید.
- پارامترهای جوش: ولتاژ (معمولاً ۴۰ V) و زمان (وابسته به سایز؛ از ۳۰ ثانیه تا ۸ دقیقه) را طبق دیتاشیت تولیدکننده اعمال کنید.
- کنترل دمای محیط: برای قطرهای بالای ۲۵۰ میلیمتر، جوش در دمای ۵ تا ۳۰ °C توصیه میشود؛ در هوای سرد، عایق حرارتی موقت به دور سوکت بپیچید.
- دوره خنک‌سازی: کوپلر را تا پایان زمان خنک‌سازی جابه‌جا نکنید (به‌طور معمول دو برابر زمان جوش).
- آزمون فشار: حداقل ۱٫۵ برابر فشار بهره‌برداری و به‌مدت ۳۰ دقیقه؛ افت فشار بیش از ۲ ٪ مجاز نیست.
نگهداری و بازرسی دوره‌ای
- بازرسی چشمی هر شش‌ماه یک‌بار برای خطوط گاز: ترک، تغییر رنگ یا زنگ‌زدگی جزئی سیم‌پیچ نشانه تعویض است.
- پایش فشار: فشار عملیاتی را با لاگرهای دیجیتال ثبت کنید؛ نوسان ناگهانی می‌تواند از نشتی ثانویه یا کوپلر آسیب‌دیده خبر دهد.
- آزمون التراسونیک در قطرهای بالای ۳۱۵ میلیمتر: همجوشی ناقص در عمق ماده را مشخص میکند.
عوامل مؤثر بر قیمت
۱. قطر و SDR: مواد مصرفی و توان بوبین با افزایش قطر و کاهش SDR (ضخامت بالاتر) به‌طور تصاعدی بالا می‌رود.
۲. کلاس فشار: کوپلرهای گاز (زرد) معمولاً هزینه تولید بالاتری از نوع آب (آبی/مشکی) دارند.
۳. تکنولوژی ردیابی: وجود RFID و برچسب انطباق استاندارد بر قیمت نهایی می‌افزاید.
4. کشور یا کیفیت مواد اولیه: رزین پلی‌اتیلن PE100+ با گواهی رده‌بندی MRS 10 نخستین فاکتور هزینه است.
کاربردهای گسترده
- شبکههای شهری گاز طبیعی و LPG
- خطوط انتقال و توزیع آب شرب و صنعتی
- سامانه‌های هیدروآبرسانی معادن و کشتیرانی
- واحدهای فرآیندی صنایع شیمیایی و پتروشیمی
- سیستم‌های مهار آتش (Fire Water) در پالایشگاه‌ها
- زهکشی و انتقال فاضلاب‌های اسیدی یا شور
پاراگراف ویژه تمام بها
تمام بها به‌عنوان یکی از توزیع‌کنندگان معتبر کوپلر الکتروفیوژن در بازار ایران، مجموعه‌ای گسترده از سایزها و کلاس‌های فشاری را با ضمانت اصالت کالا در اختیار پیمانکاران و صنایع قرار می‌دهد؛ ارسال سریع به سراسر کشور، تأمین مستمر قطعات و ارائه مشاوره فنی پیش از خرید از خدمات شاخص این مجموعه است.
پرسش و پاسخ:
چرا انتخاب کوپلر الکتروفیوژن تمام بها برای شبکههای گاز و آب توصیه میشود؟
طراحی مبتنی بر PE100 و استانداردهای ISO 4437/EN 12201 آببندی مطلق و استحکام مکانیکی بالای اتصال را فراهم میکند و ریسک نشتی را به حداقل میرساند.
کوپلرهای الکتروفیوژن تمام بها در چه سایزها و SDRهایی عرضه میشوند؟
بازهٔ ۲۰ تا ۴۰۰ میلیمتر در SDR 11، 17 و 21 موجود است؛ سایزهای سفارشی نیز بر اساس پروژه قابل تأمین است.
چگونه میتوان کوپلر الکتروفیوژن تمام بها را خرید و آیا ارسال به سراسر ایران انجام میشود؟
سفارش از طریق تماس یا ثبت درخواست آنلاین انجام میشود و محصول با ناوگان حملونقل همکار به تمام استانهای کشور ارسال میگردد.
آیا کوپلرهای الکتروفیوژن تمام بها امکان ردیابی جوش را فراهم میکنند؟
بله، بارکد یا RFID تعبیهشده اطلاعات سری ساخت و پارامترهای جوش را ثبت و در طول عمر شبکه قابل بازیابی میکند.
