سه راه 45 درجه پلی اتیلن جوشی

سه راه 45 درجه پلی اتیلن جوشی یا وای‌فیتینگ، اتصالی برای انشعاب‌گیری نرم و کم‌افت از خط لوله است. زاویه 45 درجه باعث می‌شود جریان در مسیر منشعب با حداقل آشفتگی حرکت کند و رسوب‌گذاری کاهش یابد. این قطعه از گریدهای PE100 یا PE80 تولید می‌شود و برای خطوط آبرسانی، فاضلاب ثقلی، زهکشی و آبیاری تحت فشار گزینه‌ای مطمئن است.

معرفی و ساختار

سه راه 45 درجه پلی اتیلن جوشی از سه دهانه هم‌راستا تشکیل شده که دهانه فرعی با زاویه 45 درجه به بدنه اصلی متصل است. اتصال هر سه دهانه به لوله معمولاً با جوش لب به لب (Butt Fusion) انجام می‌شود و به دلیل یکنواختی ماده، اتصالی یکپارچه با استحکام نزدیک به خود لوله ایجاد می‌گردد.

مزایا و نقاط قوت

• کاهش افت فشار نسبت به سه‌راه 90 درجه و تی‌های معمولی
• مقاومت عالی در برابر ضربه، سایش و مواد خورنده
• وزن کم و حمل‌ونقل آسان در سایزهای مختلف
• سطح داخلی صیقلی و ضریب زبری پایین برای عبور بهتر سیال
• آب‌بندی کامل به دلیل جوش هم‌جنس و بدون نیاز به آب‌بندهای مصرفی
• دوام بالا در محیط‌های مرطوب و مدفون

کاربردها

• انشعاب‌گیری از لوله‌های اصلی در شبکه‌های آبرسانی شهری و روستایی
• خطوط انتقال آب خام، پساب تصفیه‌شده و فاضلاب ثقلی
• شبکه‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی و مسیرهای بای‌پس در مزارع و باغ‌ها
• تخلیه و جمع‌آوری رواناب‌های سطحی و زهکش‌ها در پروژه‌های عمرانی و صنعتی

مشخصات فنی کلیدی

ویژگی	توضیح
جنس بدنه	پلی اتیلن گرید PE100 یا PE80
روش اتصال	جوش لب به لب (بات فیوژن)
زاویه انشعاب	45 درجه
محدوده سایز متداول	63 تا 400 میلی‌متر (و بالاتر به سفارش)
رده فشاری رایج	PN6.3 تا PN16 متناسب با SDR
رنگ و نشانه‌گذاری	بدنه سیاه، رگه‌های رنگی طبق کاربری پروژه
استانداردهای مرجع تولید لوله/اتصالات	بر اساس استانداردهای رایج لوله‌های پلی اتیلن مانند ISO و DIN مرتبط با HDPE

راهنمای انتخاب سایز و فشار کاری

انتخاب سه راه باید بر اساس فشار طراحی، دمای سیال، دبی موردنیاز و کلاس SDR انجام شود. هرچه SDR کوچک‌تر باشد، دیواره ضخیم‌تر و تحمل فشار بیشتر است. در شبکه‌های آبرسانی معمولاً برای خطوط اصلی SDR11 یا SDR13.6 و برای خطوط با فشار کمتر SDR17 به بعد به‌کار می‌رود.

جدول سایزبندی و پیشنهاد رده فشاری

جدول سایزبندیِ «سه‌راه ۴۵ درجه پلی‌اتیلن (وای)» (ابعاد واقعی Z و L و ضخامت e) بر اساس کاتالوگ محصولِ PE100. اعداد زیر برای PN16 (SDR11) هستند؛ برای PN10 (SDR17) طول‌های Z و L ثابت می‌مانند و فقط ضخامت و وزن کمتر می‌شود.

جدول ابعاد استاندارد – سه‌راه ۴۵° پلی‌اتیلن (PE100) – PN16 (SDR11)

d (mm)	Z (mm)	L (mm)	e (ضخامت، mm)	وزن تقریبی (kg)
63	164	254	5.8	0.474
75	185	284	6.8	0.693
90	213	321	8.2	1.150
110	230	390	10.0	1.968
125	277	412	11.4	2.860
160	300	503	14.6	5.225
180	394	578	16.4	8.590
200	430	630	18.2	11.350
225	475	692	22.7	15.790
250	507	729	25.4	20.130

نکات تکمیلی برای جدول فشار

• توجه: برای سایزهای بالاتر از ۲۵۰ (مثل ۳۱۵/۳۵۵/۴۰۰) عموماً قطعه «ساخت مایتری/سفارشی» است و ابعاد به سازنده وابسته است.
• نکته: انتخاب نهایی SDR و PN باید با محاسبات هیدرولیکی و شرایط پروژه (دمای کاری، مدفون یا روی‌زمین بودن و… ) هم‌خوان باشد.
• یادداشت PN10 (SDR17): برای همان سایزها Z و L تغییری ندارند؛ ضخامت/وزن نمونه: 63→ e=3.8, 0.342 kg؛ 75→ 4.5, 0.502 kg؛ 90→ 5.4, 0.840 kg؛ 110→ 6.6, 1.526 kg؛ … تا 250→ 14.8, 14.84 kg. منبع همان کاتالوگ بالاست.
• برای PE100 در 20°C نگاشت استاندارد SDR↔PN این است: SDR11→PN16، SDR13.6→PN12.5، SDR17→PN10، SDR21→PN8، SDR26→PN6.3 (طبق ISO 4427). اگر ردیف‌های فشار را هم در صفحه داشته باشیم، اعداد بالا مرجع درست هستند.

نکات طراحی برای عملکرد بهتر

• در مسیرهای با دبی بالا، استفاده از سه راه 45 درجه به‌جای 90 درجه، تلاطم و کاویتاسیون را کم می‌کند.
• برای جلوگیری از رسوب، سرعت جریان در شاخه‌ها را در محدوده توصیه‌شده طراحی نگه دارید.
• در نقاط تغییر مسیر، ساپورت و مهار مناسب برای جذب نیروهای هیدرولیکی و حرارتی پیش‌بینی شود.
• اگر اختلاف سایز بین لوله اصلی و انشعاب وجود دارد، از رو‌کاه یا تبدیل استاندارد پیش از سه راه استفاده کنید.

دستورالعمل جوشکاری لب به لب (بات فیوژن)

1. برش صاف و آماده‌سازی: سطوح انتهایی لوله و دهانه‌های سه راه را به‌طور کاملاً عمود بر محور برش داده، با رنده مخصوص تراش دهید تا اکسید و آلودگی حذف شود.
2. هم‌محوری و فیکسینگ: قطعات در فک‌های دستگاه قرار گرفته و هم‌راستا شوند؛ بیضوی بودن یا فاصله لب‌ها نباید قابل‌ملاحظه باشد.
3. گرمایش: صفحه داغ تمیز و با دمای مناسب استفاده شود؛ تماس یکنواخت لب‌ها با صفحه تا ایجاد لبه مذاب یکنواخت.
4. فشاردهی و خنک‌سازی: پس از برداشتن صفحه داغ، لب‌ها با فشار کنترل‌شده به هم چسبیده و تا زمان سرد شدن کامل فیکس بمانند.
5. کنترل کیفیت جوش: قرصک جوش یکنواخت، عدم وجود سوختگی، حفره یا کجی، و انجام تست هیدرواستاتیک طبق دستور کار پروژه.

کنترل کیفیت و آزمون‌ها

• تست چشمی درز جوش و بررسی قرصک یکنواخت در محیطی تمیز
• آزمون فشار هیدرواستاتیک خط پس از نصب
• بررسی گواهی مواد اولیه (گرید، شاخص جریان مذاب، مقاومت طولانی‌مدت)
• ردیابی تولید و درج اطلاعات سایز، SDR و تاریخ تولید روی بدنه

نگهداری و انبارش

• قطعات در سایه و دور از تابش مستقیم و حرارت‌های بالا نگه‌داری شوند.
• از ضربه‌های شدید حین حمل جلوگیری شود و سطح اتصال از آلودگی و گردوغبار محفوظ بماند.
• پیش از جوش، دهانه‌ها خشک و فاقد مواد روغنی یا ذرات ریز باشند.

سه راه 45 درجه پلی اتیلن جوشی موردنظر را می‌توانید از مجموعه‌های تخصصی لوله و اتصالات تهیه کنید. تمام بها یکی از فروشندگان این محصول است و با ارائه مشاوره فنی، اعلام موجودی و قیمت روز، امکان تامین سایزبندی‌های متنوع و هماهنگی ارسال را فراهم می‌کند؛ بدیهی است که این کالا توسط فروشندگان دیگری نیز عرضه می‌شود و انتخاب تامین‌کننده بر اساس شرایط پروژه و خدمات پس از فروش انجام می‌گیرد.