چهارراه پلی اتیلن

چهارراه جوشی پلی‌اتیلن (Cross) یکی از اتصالات کلیدی شبکه‌های لوله‌کشی است که برای انشعاب‌گیری هم‌زمان از چهار سمت در زاویه‌های ۹۰ درجه به‌کار می‌رود. این قطعه با گرید مواد PE100، رنگ مشکی استاندارد و پایداری در برابر اشعه UV تولید می‌شود و در سایزهای رایج ۶۳ تا ۴۰۰ میلی‌متر عرضه می‌گردد. اتصال آن عمدتاً به روش جوش بات‌فیوژن انجام می‌شود و در صورت نیاز، امکان انطباق با اتصالات الکتروفیوژن نیز پیش‌بینی می‌شود.

استانداردها و کنترل کیفیت

چهارراه‌های جوشی پلی‌اتیلن مطابق الزامات ملی و بین‌المللی تولید و آزمون می‌شوند؛ از جمله:

• INSO 14427-3 (هم‌ارز ملی برای اتصالات پلی‌اتیلن)
• DIN 16963 (راهنمای ابعادی و الزامات اتصالات)
• ISO 4427 (سامانه‌های لوله‌کشی پلی‌اتیلن برای آب‌رسانی)

کنترل کیفیت شامل آزمون‌های ابعادی، فشار هیدرواستاتیک، بازگشت حرارتی، اکسیداسیون (OIT) و بازرسی بصری سطح جوش است.

روش‌های تولید و اتصال

• ساخت فابریک از لوله: قطعات با برش‌های ۴۵ درجه از لوله PE100 تهیه و سپس با بات‌فیوژن به هم جوش می‌شوند. این روش برای سایزهای بزرگ و پروژه‌های خاص رایج است.
• قطعه‌سازی/ماشین‌کاری: در برخی سایزها، بدنه چهارراه با روش تزریق یا ماشین‌کاری از پریفرم تولید می‌شود.
• روش‌های اتصال در میدان:
  • بات‌فیوژن (Butt Fusion) برای اتصال مستقیم چهارراه به لوله.
  • الکتروفیوژن (Electrofusion) هنگام نیاز به کوپلرهای تقویتی یا اصلاح هم‌محوری.
    رعایت صافی سطوح، هم‌راستایی (Alignment)، دمای صفحه جوش، فشار و زمان نگهداشت وفق دستورالعمل جوش از ملزومات است.

مشخصات فنی کلیدی

• مواد: پلی‌اتیلن با چگالی بالا PE100، پایدار شده در برابر UV.
• رنگ/نشانه‌گذاری: بدنه مشکی؛ نوار آبی برای آب‌رسانی، نوار زرد برای گازرسانی (در صورت سفارش).
• رده‌های SDR رایج: SDR11، SDR13.6، SDR17.
• فشار کاری معمول: تا PN16 برای آب در ۲۰°C (بسته به SDR و طراحی).
• بازه دمای کاربری: عموماً محیط معتدل؛ با افزایش دما باید فشار مجاز کاهش یابد (Derating).
• سطح داخلی: صاف و کم‌زبر برای کاهش افت فشار و رسوب‌پذیری.

مزایا

• انعطاف‌پذیری بالا و جذب ارتعاش/نیروهای ناشی از نشست خاک و زلزله
• سطح جوش یکنواخت و آب‌بندی مطمئن در صورت اجرای صحیح
• مقاومت عالی در برابر رطوبت، خوردگی و مواد شیمیایی متداول
• وزن کم، حمل‌ونقل آسان و نصب سریع
• کاهش انتقال صدای جریان سیال و افت فشار پایین به‌دلیل زبری کم
• دوام در فضای باز با پایداری UV (برای محصولات UV-stabilized)

محدودیت‌ها و ملاحظات طراحی

• فشار: اغلب طرح‌ها برای فشارهای تا حدود PN16 هستند؛ برای فشارهای بالاتر باید از رده SDR مناسب‌تر یا جنس جایگزین استفاده شود.
• دما: برای سیالات بسیار داغ مناسب نیست؛ با افزایش دما، ظرفیت فشاری باید کاهش یابد.
• سازگاری شیمیایی: برای محلول‌های روغنی/هیدروکربنی معطر مناسب نیست. در صورت تماس با مشتقات نفتی، نیازمند تأیید سازنده و بررسی سازگاری است.
• اجرای جوش: کیفیت نهایی کاملاً وابسته به تجهیزات کالیبره و اپراتور آموزش‌دیده است.

کاربردها

• شبکه‌های آب‌رسانی شهری و صنعتی تحت فشار
• سامانه‌های اطفای حریق و لوله‌کشی حیاط مرکزی (Ring Main)
• خطوط توزیع گاز (با رعایت الزامات و کلاس‌های SDR مرتبط)
• آبیاری کشاورزی و شبکه‌های قطره‌ای/بارانی
• انتقال و جمع‌آوری فاضلاب‌های خانگی و صنعتی (فشار متوسط)
• صنایع فرآیندی، نیروگاهی و پتروشیمی برای آب خنک‌کننده، پساب و برخی سیالات سازگار

جدول راهنمای انتخاب SDR و فشار کاری اسمی

مقادیر زیر برای PE100 و دمای مرجع ۲۰°C بیان شده‌اند و بسته به استاندارد پروژه می‌توانند تغییر کنند.

رده SDR	فشار کاری اسمی (PN)	کاربردهای پیشنهادی	نکته طراحی
SDR11	PN16	آب‌رسانی پرفشار، گازرسانی، حلقه‌های اطفا	سخت‌تر و افت خمش کمتر
SDR13.6	PN12.5	آب‌رسانی شهری/صنعتی عمومی	تعادل مناسب وزن و استحکام
SDR17	PN10	آبیاری و فاضلاب فشار متوسط	اقتصادی‌تر، انعطاف بیشتر

یادداشت: برای دماهای بالاتر از ۲۰°C، فشار مجاز را طبق جداول کاهش‌دهنده دما (Derating) کسر کنید.

سایزهای نامی چهارراه مساوی پلی‌اتیلن (ابعاد Zk و Le)

سایز نامی (میلی‌متر)	Zk (میلی‌متر)	Le (میلی‌متر)
63*	106	60
75*	124	72
90	136	70
110	165	85
160	206	101
200	246	118
250	303	144
315*	299	125
355*	325	125
400*	325	125

نکات نصب و اجرا

• لبه‌برداری و تمیزکاری دقیق سطوح تماس قبل از جوش
• هم‌محوری کامل لوله‌ها و چهارراه؛ استفاده از گیره‌های نگهدارنده
• کنترل دمای صفحه جوش، زمان تماس و فشار نگهداشت طبق دستورالعمل
• خنک‌کاری در وضعیت بدون تنش؛ عدم جابه‌جایی تا تکمیل خنک‌کاری
• انجام تست هیدرواستاتیک پیش از بهره‌برداری و عایق‌کاری مکان‌های مدفون

نگهداری و بازرسی

• بازرسی دوره‌ای نقاط جوش و تکیه‌گاه‌ها
• پایش نشتی در شرایط فشار کاری و پس از شوک‌های هیدرولیکی
• جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی ناسازگار و منابع حرارتی مستقیم
• ثبت سوابق جوش (پارامترها/اپراتور/تجهیزات) برای رهگیری کیفیت

راهنمای خرید و انتخاب

در انتخاب چهارراه جوشی پلی‌اتیلن، به موارد زیر توجه کنید:

• سایز نامی و تطابق با قطر لوله
• رده SDR/PN موردنیاز بر اساس فشار و دما
• روش تولید (فابریک از لوله یا قطعه تزریقی) و کلاس کیفی
• نیاز به سازگاری الکتروفیوژن برای اتصال‌های خاص
• گواهی‌های استاندارد و گزارش‌های آزمون از تولیدکننده
• شرایط محیط نصب (مدفون/نمایان، نور خورشید، دمای محیط)

«تمام بها» به‌عنوان یکی از عرضه‌کنندگان چهارراه‌های جوشی پلی‌اتیلن PE100، امکان تأمین طیف متنوعی از سایزها، رده‌های SDR و ساخت فابریک مطابق نقشه پروژه را فراهم می‌کند. این مجموعه با تکیه بر شبکه تأمین معتبر، مشاوره فنی پیش از خرید، ارائه برگه‌های آزمون و هماهنگی ارسال سریع را در دستور کار دارد. توجه داشته باشید «تمام بها» تنها فروشنده این محصولات نیست، اما تلاش می‌کند انتخابی مطمئن و اقتصادی برای پروژه‌های آب‌رسانی، آبیاری، گاز و صنایع فرآیندی فراهم سازد.