اتصال ماده پیچی پلی اتیلن (Female Threaded Compression Fitting) یکی از متداول‌ترین اتصالات فشاری در شبکه‌های آب‌رسانی سرد، آبیاری و خطوط فرآیندی سبک است که برای اتصال انتهایی لوله پلی اتیلن به تجهیز رزوهدار نر (نظیر مغزی، رایزر، شیر توپی، شیر فلکه، فیلتر، فشارشکن و …) به‌کار می‌رود. این اتصال از یک‌سو با بوشینگ و اسپلیت، به بدنه لوله پلی اتیلن قفل میشود و از سوی دیگر، با رزوه ماده، به قطعه رزوهدار نر متصل می‌گردد.
اجزا و متریال به‌کاررفته
کیفیت متریال مستقیم بر طول عمر، آببندی و ایمنی نصب اثر می‌گذارد. ترکیب رایج قطعات در اتصال ماده پیچی پلی اتیلن به‌صورت زیر است:
| جزء | جنس پیشنهادی | ویژگی فنی | نکته کاربردی |
|---|---|---|---|
| بدنه و سرپیچ (نات) | پلی پروپیلن کوپلیمر (PP-C) با پایدارکننده UV | استحکام، مقاومت شیمیایی و تابش خورشید | انتخاب گرید مقاوم به ضربه برای کار در فضای باز |
| اسپلیت/رینگ قفلی | پلی استال (POM) | قفل مکانیکی روی لوله، پایداری ابعادی | نصب صحیح تا انتهای کورس برای جلوگیری از لغزش |
| بوشینگ/اسپسر | پلی اتیلن | هم‌محوری و توزیع یکنواخت تنش | از خش‌دار شدن سطح لوله جلوگیری می‌کند |
| اورینگ آببندی | نیتریل رابر (NBR) | آببندی در فشار، مقاومت روغنی | آغشته نکردن به گریس‌های نامناسب؛ استفاده از روان‌کننده سازگار |
| رزوه داخلی | معمولاً G (BSPP) یا R (BSPT) مطابق سایز | اتصال به قطعه رزوهدار نر | تطابق نوع رزوه دو طرف بسیار مهم است |
نکته: وجود پایدارکننده UV در بدنه و سرپیچ، برای نصب‌های فضای باز و مناطق آفتابی، دوام محصول را به‌طور محسوسی افزایش می‌دهد.
محدوده دما و فشار کاری
- فشار اسمی (PN): برای سایزهای زیر ۶۳ میلیمتر معمولاً PN16 (تا ۱۶ بار) و برای سایزهای بزرگتر بر اساس طراحی تولیدکننده PN10 تا PN16 رایج است.
- بازه دمایی توصیه‌شده: کاربری پیوسته در آب سرد معمولاً ۰ تا ۴۰°C پیشنهاد میشود. استفاده در دمای زیر صفر فقط با عایق‌کاری مناسب، اجتناب از ضربه و تنش‌های مکانیکی و در مدارهای بدون یخزدگی مجاز است. در دماهای بالاتر از ۴۰°C، افت فشار مجاز (derating) را باید لحاظ کرد.
| قطر لوله پلی اتیلن (میلیمتر) | رزوه ماده متداول (اینچ) | فشار کاری پیشنهادی (بار) | کاربرد رایج |
|---|---|---|---|
| 20 | 1/2 – 3/4 | 16 | آبیاری قطره‌ای، انشعاب‌گیری سبک |
| 25 | 3/4 – 1 | 16 | رایزرها، اتصال به شیرفلکه‌های کوچک |
| 32 | 1 – 1¼ | 16 | خطوط توزیع محوطه‌ای |
| 40 | 1¼ – 1½ | 16 | مانیفولدهای باغی و صنعتی سبک |
| 50 | 1½ – 2 | 16 | خطوط اصلی محلی |
| 63 | 2 | 16 | ورودی/خروجی واحدهای فیلتراسیون |
| 75 | 2½ | 10–16 | مسیرهای نیمه‌صنعتی |
| 90 | 3 | 10–16 | خطوط اصلی محدوده‌های بزرگ |
| 110 | 4 | 10–16 | ورودی مخازن و ایستگاه‌های پمپاژ |
اعداد بالا راهنمای عمومی‌اند و ممکن است با طراحی برندها یا شرایط پروژه تغییر کنند. همواره برچسب فنی محصول را ملاک قرار دهید.
مزایا و محدودیت‌ها
مزایا
- نصب سریع و بی‌نیاز از ابزار تخصصی جوش؛ مناسب برای تعمیرات میدانی
- قابلیت باز و بست چندباره و نگهداری آسان
- آببندی مطمئن به‌کمک اورینگ NBR
- مقاومت مناسب در برابر رطوبت، بسیاری از کودها و مواد شیمیایی رایج در آبیاری
- سازگاری با تابش خورشید در نسخه‌های دارای پایدارکننده UV
- نسبت قیمت به کارایی اقتصادی برای شبکه‌های آب سرد
محدودیت‌ها
- مناسب برای آب سرد و سیالات غیرخورنده؛ برای سیالات داغ یا خورنده باید از اتصالات تخصصی استفاده شود
- در دمای زیر صفر، حساسیت به ضربه افزایش می‌یابد؛ از تنش، کوبش و یخزدگی جلوگیری شود
- تطابق نوع رزوه (BSPP/BSPT) و کلاس آببندی باید دقیق کنترل شود
کاربردهای متداول
- اتصال انتهای لوله پلی اتیلن به شیرها، فیلترها، فشارشکن‌ها و کنتورها
- انشعاب‌گیری در سیستم‌های آبیاری بارانی و قطره‌ای
- خطوط انتقال آب خام، کشاورزی و محوطه‌سازی
- تاسیسات موقت کارگاهی و پروژه‌های قابل جابجایی
راهنمای انتخاب سایز و رزوه
- قطر بیرونی لوله را از روی مارکینگ یا کولیس تعیین کنید (مثلاً 32 میلیمتر).
- کلاس فشار شبکه را بدانید (PN10/PN16) و با جدول فشار پیشنهادی تطبیق دهید.
- نوع رزوه قطعه مقابل (موازی G یا مخروطی R) و سایز اینچی آن را مشخص کنید.
- در نصب‌های فضای باز، نسخه UV Stabilized را ترجیح دهید.
- برای سیالات خاص (کود، اسید ضعیف)، سازگاری شیمیایی را با مشخصات متریال بررسی کنید.
دستور نصب مرحله‌به‌مرحله
- برش تمیز لوله پلی اتیلن با قیچی تیز؛ زاویه برش کاملاً عمود.
- پخ‌زنی ملایم دهانه لوله برای جلوگیری از آسیب به اورینگ.
- بازکردن سرپیچ، قرار دادن اجزا به ترتیب سرپیچ → اسپلیت → بوشینگ روی لوله.
- اطمینان از تمیزی شیار اورینگ و چرب‌کاری سبکِ سازگار با NBR (در صورت نیاز).
- فرو کردن لوله تا انتهای نشیمن داخل بدنه؛ عدم باقی‌ماندن فاصله.
- بستن سرپیچ با دست تا حد توقف، سپس حداکثر یک‌چهارم تا نیم دور با آچار مناسب. از سفت‌کردن بیش از حد بپرهیزید.
- اتصال رزوه ماده را به قطعه رزوهدار نر ببندید؛ در صورت نیاز از نوار آببندی یا خمیر رزوه سازگار استفاده کنید.
- تست فشار تدریجی و نشتی‌یابی در فشار کاری.
نکات نگهداری و ایمنی
- قبل از زمستان، تخلیه آب یا عایق‌کاری مسیرهای در معرض یخزدگی
- خودداری از ضربه مکانیکی به اتصالات در هوای سرد
- بازدید دوره‌ای اورینگ‌ها و تعویض در صورت فرسودگی یا بریدگی
- عدم استفاده از حلال‌ها و روغن‌های ناسازگار با NBR
خطاهای رایج و راه‌حل
- نشتی در رزوه: نوع رزوه طرفین یکسان نیست یا آببندی کافی نیست → بررسی نوع G/R و استفاده از آب‌بند مناسب.
- لغزش لوله: لوله تا انتها وارد نشده یا اسپلیت در جای صحیح ننشسته → بازکردن و نصب مجدد طبق ترتیب.
- ترک‌خوردگی سرپیچ: اعمال گشتاور بیش از حد یا ضربه در سرما → رعایت گشتاور توصیه‌شده و محافظت حرارتی.
نکات خرید و کنترل کیفیت
- وجود مارکینگ خوانا شامل سایز، فشار اسمی و تاریخ تولید
- یکنواختی رنگ و نبود خط و خش عمیق روی بدنه و رزوه
- فیلم بسته‌بندی سالم برای جلوگیری از آلودگی به گردوغبار
- در پروژه‌های فضای باز، انتخاب نسخه پایدارشده در برابر UV
«تمام بها» عرضه‌کننده انواع اتصال ماده پیچی پلی اتیلن در رده‌های سایزی ۲۰ تا ۱۱۰ میلیمتر و رزوه‌های متداول اینچی است. این مجموعه با ارائه مشاوره فنی، آماده‌سازی سریع و ارسال به سراسر کشور، فرایند انتخاب تا تحویل را ساده می‌کند. توجه داشته باشید «تمام بها» تنها فروشنده این محصول نیست و امکان تهیه از فروشگاه‌های دیگر نیز وجود دارد؛ با این حال، تیم پشتیبانی تمام بها می‌تواند متناسب با نیاز پروژه، در انتخاب سایز، نوع رزوه و کلاس فشار راهنمایی عملی ارائه دهد.
پرسش و پاسخ:
اتصال ماده پیچی پلیاتیلن چیست و چه مزایایی دارد؟
راهکاری فشاری برای اتصال انتهای لوله پلیاتیلن به قطعات رزوهدار نر؛ نصب سریع بدون جوش، باز و بست چندباره، آببندی مطمئن و گزینهای اقتصادی برای آب سرد و آبیاری.
این اتصال از چه متریالی ساخته میشود و آیا برای فضای باز مناسب است؟
بدنه/نات از PP-C مقاوم به UV، رینگ قفلی POM و اورینگ NBR؛ نسخه UV در برابر آفتاب و بسیاری از مواد رایج آبیاری دوام بالاتری ارائه می‌دهد.
چطور سایز و نوع رزوه را انتخاب کنم و آیا ارسال سراسری دارید؟
قطر بیرونی لوله و کلاس فشار را مشخص کنید و نوع رزوه قطعه مقابل را با G (BSPP) یا R (BSPT) تطبیق دهید؛ در فروشگاه تمام بها امکان ثبت سفارش و ارسال به سراسر ایران فراهم است.
محدوده دما و فشار کاری چقدر است؟
معمولاً تا سایز ۶۳ میلیمتر PN16 و در سایزهای بزرگتر PN10–PN16 بسته به طراحی؛ کاربری پیوسته در ۰ تا ۴۰°C توصیه میشود و زیر صفر باید از یخزدگی و ضربه جلوگیری شود.
