ترکیب و ساختار شیمیایی
لوله پلیکا از پودر PVC با میانگین وزن مولکولی ۵۷-۷۰ kDa ساخته میشود. پایدارکننده‌های حرارتی مبتنی‌بر استنوالد قلع یا کلسیم-روی، روان‌کننده‌های پارافینی، کمک‌فرآیندهای آکریلیکی و پرکننده‌های معدنی (معمولاً کربنات کلسیم با مش ۱۲۵۰) برای کنترل رئولوژی، صافی سطح و کاهش جمع‌شدگی به فرمولاسیون افزوده میشوند. نبود نرم‌کننده (Plasticiser-free) باعث سختی و مقاومت کششی بالا شده و نفوذپذیری شیمیایی را به حداقل می‌رساند.
دسته‌بندی براساس کلاس فشاری
- کلاس ۴ (فشار ضعیف): حداکثر ۴ bar در ۲۰ °C، دیواره نازک، مناسب هواکش و زهکش باران.
- کلاس ۸ (نیمه‌قوی): تا ۸ bar، هسته شبکه فاضلاب خانگی و محافظ کابل.
- کلاس ۱۰ و ۱۶ (فشار قوی): ۱۰ یا ۱۶ bar، انتقال آب کشاورزی ، فاضلاب صنعتی و خطوط مکنده.
گریدهای فرمولاسیون نوین
| گرید | فناوری ساخت | مهم‌ترین ویژگی | دمای مجاز پیوسته (°C) | کاربرد شاخص |
|---|---|---|---|---|
| U-PVC | فاقد نرم‌کننده | صلب، مقاوم در برابر ضربه | ۰ – ۶۰ | آب آشامیدنی، فاضلاب |
| O-PVC | اورینت حرارتی-محوری | انرژی ضربه ۲-۳ برابر بیشتر | ۰ – ۴۵ | خطوط فشار بالا تا ۲۵ bar |
| C-PVC | کلره‌سازی پس‌اکستروژن | تحمل حرارتی برتر | ۰ – ۹۰ | آب داغ، شوفاژ |
| PVC-Hi | کامپوزیت ضربه‌پذیر | شکستِ ترد بسیار کم | −۱۰ – ۶۰ | انتقال گاز و هوای فشرده |
جدول ابعاد و جرم ویژه بر اساس استاندارد ملی ایران ۹۱۱۹-۲
| قطر خارجی (میلیمتر) | ضخامت اسمی (میلیمتر) | وزن تقریبی (کیلوگرم/متر) | کلاس فشار (bar) |
|---|---|---|---|
| ۲۰ | ۱٫۶ | ۰٫۳۰ | ۴ |
| ۴۰ | ۲٫۰ | ۰٫۸۸ | ۸ |
| ۶۳ | ۲٫۵ | ۱٫۷۶ | ۸ |
| ۱۱۰ | ۳٫۲ | ۳٫۹۵ | ۱۰ |
| ۱۶۰ | ۴٫۰ | ۷٫۵۸ | ۱۰ |
| ۲۲۵ | ۶٫۶ | ۱۸٫۲ | ۱۶ |
| ۳۱۵ | ۷٫۹ | ۳۲٫۶ | ۱۶ |
ویژگی‌های مکانیکی و عملکردی
- استحکام کششی میانگین ۴۵ MPa و مدول ارتجاعی ۳ GPa، مناسب برای دفن مستقیم تا عمق ۱۲ m با پوشش بستر ماسه‌ای.
- مقاومت شیمیایی ممتاز در برابر اسیدهای معدنی، بازهای رقیق، نمک‌ها و ترکیبات کلردار؛ تنها حلال‌های قطبی قوی (کتون‌ها، تتراهیدروفوران) می‌توانند پلیکا را متورم کنند.
- رفتار در آتش با طبقه‌بندی B1 طبق DIN 4102؛ خودخاموش‌شونده و تولید هیدروکلرید اسید محدود.
- رسانایی حرارتی ۰٫۱۹ W/m·K (یک‌هشتم لوله فولادی)، کاهش اتلاف انرژی سیالات گرم.
- خزش طولی در بار ثابت کمتر از ۳٪ در ۵۰ سال، لذا نیاز به آداپتور انبساط تنها در خطوط طولی بالای ۳۰ m احساس میشود.
فرآیند تولید و کنترل کیفی
اکستروژن تک-مارپیچ با پروفایل دمایی ۱۶۵-۱۸۵-۱۹۵ °C، کالیبراسیون خلأ دو مرحله‌ای، سردسازی اسپری آب ۱۰ °C و کشش کشنده Caterpillar زنجیری رایج‌ترین روش است. نمونه‌برداری هر ۲۰ دقیقه برای آزمون فشار انفجاری (Burst) و ضربه گاردنر انجام میشود. خطوط جدید مجهز به لیزرقطرسنج آنلاین و سیستم تشخیص عیب سونیک هستند تا انحراف دیواره بیش از ±۵٪ فوراً حذف شود.
کاربردهای استراتژیک
- شبکه فاضلاب خانگی و شهری: سطح داخلی کاملاً صیقلی (زبری هیدرولیکی k≈0.01 mm) رسوب را به حداقل می‌رساند و امکان جریان ثقلی بدون گرفتگی را فراهم می‌کند.
- لوله‌گذاری زیر فشار: در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای یا بارانی، پلیکا کلاس ۱۰ جایگزینی مقرون‌به‌صرفه برای پلی‌اتیلن فشار قوی است.
- محافظ کابل قدرت و فیبر نوری: خواص دی‌الکتریک عالی (ضریب گذردهی ۳٫۵) و مقاومت در برابر موریانه و جوندگان.
- سیستم ناودانی و هواکش: به‌سبب وزن کم و سرعت نصب، در برج‌ها و سوله‌های صنعتی به‌وفور استفاده میشود.
- کاربری شیمیایی و نفت و گاز: انتقال محلول‌های آب نمک، پساب اسیدی پالایشگاهی و خطوط تزریق مواد شیمیایی در میدان‌های نفتی.
اصول طراحی هیدرولیک
- حداکثر سرعت توصیه‌شده برای آب سرد ۲ m/s و برای فاضلاب ثقلی ۱٫۵ m/s است.
- شیب حداقل ۱-۲٪ در شاخه افقی فاضلاب خانگی جهت خودپاک‌سازی ضروری است.
- افت فشار را می‌توان با معادله هیزن-ویلیامز (C=150 برای پلیکا) یا کولبروک-وایت با ε/D=0.001 مدل کرد.
- مارجین اطمینان ۱٫۲۵ در برابر فشار کاری برای خطوط مدفون پیشنهاد میشود.
روش‌های اتصال و مقایسه آن‌ها
| روش اتصال | فشار قابل تحمل (bar) | سرعت اجرا | ابزار ویژه | قابلیت جداسازی |
|---|---|---|---|---|
| چسب PVC | ۸ | متوسط | پرایمر و قلم‌مو | دائم |
| پوشفیت | ۶-۱۰ | بسیار سریع | فاقد ابزار | نیمه‌دائم |
| رزوه‌ای | ۱۰ | کند | حدیده | قابل بازکردن |
| فلنجی | ۱۶ | متوسط | گشتاورسنج | آسان |
| الکتروفیوژن | ۲۵ | کند | دستگاه جوش | دائم |
نکات نصب و نگهداری
- بستر باید عاری از سنگ بزرگ‌تر از ۲۰ mm باشد؛ استفاده از ماسه ۰-۴ mm و تراکم حداقل ۹۰٪ پروکتور توصیه میشود.
- حداقل شعاع خم مجاز ۳۵ برابر قطر خارجی است. خم شدید موجب تمرکز تنش و ترک مویی می‌گردد.
- تست آب‌بندی ۲۴ h پس از نصب با فشار ۱٫۵ برابر فشار کاری انجام شود؛ افت مجاز ۲٪ است.
- بازدید بصری دوربین روبوتیک هر سه سال یک‌بار در خطوط فاضلاب شهری از گرفتگی زودهنگام جلوگیری می‌کند.
فاکتورهای اثرگذار بر قیمت
۱. درصد رزین خالص: لولههای ارزان حاوی PVC بازیافتی و فیلر بیش از ۳۰٪ هستند؛ این امر مقاومت ضربه و تحمل فشار را کاهش می‌دهد.
۲. ضخامت واقعی دیواره: کاهش هر ۰٫۱ mm ضخامت در قطر ۱۱۰ mm حدود ۴٪ صرفه مواد ایجاد ولی طول عمر را تا ۱۵٪ می‌کاهد.
۳. نوسان نرخ ارز و قیمت جهانی اتیلن: مستقیماً بر هزینه PVC گرید S65 اثر می‌گذارد.
۴. برند و گواهی استاندارد: محصولات دارای کد ردیابی و مهر ISIRI بهطور متوسط ۱۰-۱۵٪ گران‌تر ولی دارای ضمانت پنج‌ساله هستند.
تشخیص لوله استاندارد
- رنگ خاکستری یکنواخت بدون رگه سیاه یا براقیت بیش از حد.
- صدای زیر و شیشه‌ای در ضربه انگشت (نشانه چگالی بالا).
- علامت‌گذاری لیزری حاوی نام کارخانه، قطر، فشار، تاریخ و شیفت تولید هر متر روی بدنه.
- عبور موفق از تست ضربه چکشی ۱ kg در دمای ۰ °C بدون شکست.
ملاحظات زیست‌محیطی و بازیافت
PVC قابل بازیافت است و در چرخه دوم به‌عنوان گرانول سخت برای پروفیل پنجره یا نردبان برقی استفاده میشود. زمان تجزیه در خاک بیش از ۵۰۰ سال است؛ بنابراین طرح‌های جمع‌آوری ضایعات و بازگردانی به چرخه تولید اهمیت ویژه‌ای دارد. سوختن کنترل‌نشده آن تولید HCl و دیوکسین می‌کند؛ دفن بهداشتی یا بازیافت مکانیکی بهترین گزینه است.
تمام بها؛ شریک مطمئن تأمین لوله پلیکا
مجموعه «تمام بها» با بهره‌گیری از شبکه توزیع سراسری، لوله و اتصالات پلیکا را در تمامی کلاس‌های فشار و سایزبندی‌های استاندارد عرضه می‌کند. این فروشگاه در کنار سایر عرضه‌کنندگان معتبر، با ارائه فاکتور رسمی، ضمانت اصالت کالا و مشاوره فنی قبل از خرید، مسیر انتخاب محصول مناسب را برای پیمانکاران، انبوه‌سازان و مصرف‌کنندگان خانگی هموار ساخته است، بدون آن‌که محدود به یک برند خاص باشد.
پرسش و پاسخ:
لوله پلیکا چیست و چه برتریای نسبت به لولههای فلزی دارد؟
لوله پلیکا از PVC سخت ساخته میشود؛ سبک، ضدخوردگی و مقرونبهصرفهتر از لولههای فلزی است.
چه کلاس فشاری برای ساختمان‌های مسکونی پیشنهاد میشود؟
کلاس ۸ یا ۱۰ معمولاً توازن خوبی میان استحکام و قیمت برای شبکه فاضلاب و رایزرهای خانگی ایجاد می‌کند.
لولههای پلیکا در چه سایزهایی عرضه میشوند؟
قطر خارجی از ۲۰ تا ۳۱۵ میلیمتر با ضخامتهای استاندارد ۹۱۱۹-۲ در دسترس است.
چگونه محصول را سفارش دهم و ارسال به چه مناطقی انجام میشود؟
با سفارش آنلاین یا تلفنی، کالا ظرف ۲–۴ روز کاری به تمام استان‌های کشور توسط تمام بها ارسال میشود.
آیا لولهها استاندارد و دارای ضمانت هستند؟
همه محصولات دارای حک لیزری مشخصات، کد ISIRI و ضمانت اصالت کالا هستند.
برای اتصال لولهها چه روشی توصیه میشود؟
چسب PVC برای خطوط کمفشار و اتصالات پوشفیت یا فلنجی برای فشار بالاتر متداول است و ابزار خاصی نیاز ندارد.
