زانو ماده پلی اتیلن پیچی یک سمت لوله یک اتصال ۹۰ درجه با یک ورودی رزوه داخلی و یک سمت اتصال پیچی روی لوله است که برای تغییر جهت جریان و اتصال سریع لوله پلی اتیلن به شیرآلات، کلکتورها و سایر اتصالات رزوه‌ای به کار می‌رود. نصب آسان، آب‌بندی مطمئن و قابلیت باز و بست چندباره، این اتصال را به انتخابی محبوب در آبیاری کشاورزی، آبرسانی شهری و محوطه، تاسیسات ساختمانی سبک و خطوط فرآیندی سرد تبدیل کرده است.
زانو ماده پلی اتیلن پیچی یک سمت لوله چیست؟
این قطعه از یک بدنه زاویه‌دار ۹۰ درجه تشکیل میشود که در یک طرف آن رزوه مادگی (برای بستن به شیر یا اتصال نری) و در طرف دیگر سیستم پیچی فشاری قرار دارد تا بدون نیاز به جوشکاری، لوله پلی اتیلن بر مبنای قطر بیرونی (OD) در آن مهار و آب‌بندی شود. در ساختار رایج:
- بدنه و مهره پیچی: پلی‌پروپیلن تقویت‌شده با پایداری ابعادی مناسب.
- رینگ نگهدارنده/گیره: ایجاد گیرایی مکانیکی روی لوله.
- بوش یا حلقه فشاری: توزیع یکنواخت فشار مهار.
- اورینگ آب‌بندی: معمولاً از NBR یا EPDM برای آب‌بندی محوری.
- اینزرت رزوه داخلی: در برخی مدل‌ها از برنج یا پلاستیک مهندسی برای افزایش استحکام رزوه.
مزایا و کاربردها
- نصب سریع بدون ابزار پیچیده و بدون شعله/جوش.
- قابلیت بازکردن، سرویس و استفاده مجدد.
- مقاومت عالی در برابر خوردگی و رسوب نسبت به فلزات.
- سازگار با طیف وسیعی از لوله‌های پلی اتیلن در سایزهای متداول.
- مناسب برای خطوط آب سرد، آبیاری قطره‌ای و بارانی، انتقال آب خام و مصارف محوطه.
- آب‌بندی مطمئن با اورینگ و رزوه استاندارد، کاهش احتمال نشتی.
مشخصات فنی رایج
مقادیر زیر رایج بازار هستند و بسته به سازنده ممکن است اندکی تفاوت داشته باشند.
| سایز لوله (میلیمتر) | رزوه مادگی (اینچ) | فشار اسمی (PN) | زاویه | نوع رزوه مادگی |
|---|---|---|---|---|
| 20 | 1/2″ | PN16 | 90° | BSP موازی (ISO 228-1) یا مخروطی (ISO 7-1) |
| 25 | 3/4″ | PN16 | 90° | BSP |
| 32 | 1″ | PN16 | 90° | BSP |
| 40 | 1¼” | PN16 | 90° | BSP |
| 50 | 1½” | PN16 | 90° | BSP |
| 63 | 2″ | PN16 | 90° | BSP |
| 75 | 2½” | PN12.5–16 | 90° | BSP |
| 90 | 3″ | PN10–16 | 90° | BSP |
| 110 | 4″ | PN10–16 | 90° | BSP |
دامنه دمای کارکرد رایج: تقریباً 0 تا 40–45°C برای آب؛ استفاده در دماهای بالاتر یا برای سیالات مهاجم باید با تایید سازنده انجام شود.
دستور نصب مرحله‌به‌مرحله
- برش تمیز لوله با قیچی/اره مناسب و حذف پلیسه‌ها. بهتر است لبه لوله با پخ ملایم 10–15° آماده شود.
- تمیزکاری سطح بیرونی لوله و قطعات؛ از ورود شن و خاک به داخل اتصال جلوگیری کنید.
- بازکردن مهره و قطعات به ترتیب: مهره، رینگ گیر، بوش/حلقه و اورینگ (در برخی مدل‌ها اورینگ داخل بدنه ثابت است).
- قرار دادن قطعات روی لوله دقیقاً به همان ترتیبی که باز شدند.
- نشان‌گذاری عمق ورود: لوله را تا انتهای محفظه بدنه فرو کنید و یک علامت روی لوله بزنید تا از رسیدن به عمق صحیح مطمئن شوید.
- بستن مهره: ابتدا با دست تا جایی که متوقف شود سفت کنید؛ سپس حداکثر یک چهارم تا نیم دور با آچار مناسب. از سفت‌کردن بیش‌ازحد خودداری کنید.
- آب‌بندی رزوه: روی قطعه نریِ مقابل رزوه مادگی، نوار تفلون باکیفیت و به‌صورت یکنواخت بپیچید؛ از استفاده از نوار تفلون در سمت پیچی لوله خودداری کنید.
- آزمون فشار: پس از هواگیری، سیستم را به‌آرامی تحت فشار کاری قرار دهید و دور تا دور اتصال را از نظر نشتی بررسی کنید.
نکات کلیدی آب‌بندی و ایمنی
- لوله و اتصال باید جنس و کلاس فشاری سازگار داشته باشند (مثلاً لوله PE100 یا PE80 با فشار کاری متناظر).
- عدم هم‌محوری بین لوله‌ها باعث تنش و نشتی میشود؛ از اتصالات کمکی برای اصلاح مسیر استفاده کنید.
- در مجاورت تابش مستقیم شدید آفتاب، از پوشش یا سایه‌انداز استفاده کنید تا طول عمر لاستیک آب‌بندی افزایش یابد.
- از قرار دادن اتصال تحت بار مکانیکی (کشش/خمشی) خودداری کرده و از بست‌های لوله استفاده کنید.
اشتباهات رایج در نصب
- سفت‌کردن بیش‌ازحد مهره پیچی و له‌شدن اورینگ.
- برش کج لوله و باقی‌ماندن پلیسه.
- استفاده از نوار تفلون زیاد یا نامرغوب روی رزوه‌ها.
- انتخاب سایز نادرست رزوه در تطبیق با سایز شیر یا کلکتور.
راهنمای انتخاب سایز و تطبیق
در اتصالات پیچی، قطر اسمی بر اساس قطر بیرونی لوله پلی اتیلن انتخاب میشود و رزوه مادگی بر اساس تجهیز رزوه‌دار مقابل.
| سناریوی کاربرد | قطر بیرونی لوله (mm) | رزوه مادگی پیشنهادی (inch) | نکته انتخاب |
|---|---|---|---|
| آبیاری باغچه/خانگی | 20 | 1/2″ | مناسب برای شیرهای خانگی و رگلاتورهای کوچک |
| آبیاری قطره‌ای ردیفی | 25 | 3/4″ | تطبیق با فیلتر و شیر برقی متوسط |
| آبیاری بارانی سبک | 32 | 1″ | افت فشار کمتر در طول‌های متوسط |
| خط توزیع مزرعه | 40–50 | 1¼”–1½” | دبی بالاتر با هد ثابت |
| رایزر سامانه بارانی | 63 | 2″ | اتصال به کلکتور اصلی یا پمپ |
انتخاب نهایی به دبی طراحی، فشار کاری و اتصالات موجود در پروژه وابسته است.
شرایط کاری و محدودیت‌ها
- برای آب سرد و سیالات غیرخورنده طراحی شده است؛ استفاده برای آب داغ، بخار یا گازهای فشرده توصیه نمی‌شود مگر با تایید کتبی سازنده.
- رعایت کلاس فشاری PN، دما و شرایط محیطی برای دوام و ایمنی ضروری است.
نگهداری، سرویس و تعویض
- بازدید دوره‌ای نشتی‌ها، ترک‌های سطحی و سلامت مهره.
- در صورت باز و بست مکرر، اورینگ را بررسی و در صورت سختی/ترک‌خوردگی تعویض کنید.
- آلودگی‌های دانه‌ریز روی رزوه و سطوح آب‌بندی را با پارچه تمیز پاک کنید.
بسته‌بندی و انبارش
- در بسته‌بندی دربسته و به‌دور از نور مستقیم نگهداری شود.
- از فشار و ضربه به رزوه داخلی جلوگیری کنید.
- در انبار خشک و عاری از مواد شیمیایی مهاجم قرار گیرد.
«تمام بها» به‌عنوان یکی از عرضه‌کنندگان این دسته از اتصالات، امکان تامین زانو ماده پلی اتیلن پیچی یک سمت لوله را در سایزها و رزوه‌های پرکاربرد فراهم کرده است. با مشاوره پیش از خرید، انتخاب سایز صحیح و ارسال مناسب، فرآیند تهیه برای پروژه‌های آبرسانی و آبیاری شما ساده‌تر میشود. توجه داشته باشید که این محصول در بازار از سوی تامین‌کنندگان متعدد عرضه میشود و «تمام بها» تنها فروشنده آن نیست.
پرسش و پاسخ:
زانو ماده پیچی یک سمت لوله دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد و برای چه پروژه‌هایی مناسب است؟
این اتصال ۹۰ درجه با رزوه داخلی از یک طرف و سیستم پیچی روی لوله از طرف دیگر، بدون نیاز به جوشکاری PE را به شیرآلات و کلکتورها وصل میکند. نصب سریع، آب‌بندی مطمئن و امکان باز و بست چندباره، آن را برای آبیاری، آبرسانی محوطه و تاسیسات سبک ایده‌آل می‌سازد.
چه سایزی بخرم و آیا امکان ثبت سفارش و ارسال به سراسر ایران وجود دارد؟
سایز بر پایه قطر بیرونی لوله (مثلاً ۲۰ تا ۱۱۰ میلیمتر) و رزوه مادگی متناسب با تجهیز مقابل (½ تا ۴ اینچ) انتخاب میشود. در تمام بها امکان ثبت سفارش و ارسال به سراسر ایران فراهم است؛ کافی است قطر بیرونی لوله و سایز رزوه مقصد را مشخص کنید.
این اتصال برای چه فشار و دمایی مناسب است و در چه سیالاتی بهتر عمل میکند؟
مدلهای رایج تا PN16 و برای آب سرد در بازه حدود ۰ تا ۴۰–۴۵°C کاربرد دارند. برای دمای بالاتر یا سیالات خاص، حتماً مشخصات فنی پروژه و توصیه سازنده را ملاک قرار دهید.
برای نصب بیدردسر و بدون نشتی چه نکاتی را رعایت کنم؟
برش تمیز و پخ ملایم لبه لوله، تمیزکاری و علامتگذاری عمق ورود را انجام دهید. مهره را تا توقف با دست و سپس فقط ¼ تا ½ دور با آچار سفت کنید؛ نوار تفلون را فقط روی قطعه نری بزنید و از کجی مسیر یا تنش مکانیکی روی اتصال پرهیز کنید.
